Η σω­στή εκ­παί­δευ­ση δί­νει στους αν­θρώ­πους την ελευ­θε­ρία της σκέ­ψης, της κρί­σης, της έκ­φρα­σης των συ­ναι­σθη­μά­των. Απο­τε­λεί δι­α­βα­τή­ριο ποι­ο­τι­κής ζω­ής.

Στην Ελ­λά­δα της δε­κα­ε­τί­ας του 1920 επι­κρα­τού­σαν φτώ­χεια, υπα­νά­πτυ­ξη, αναλ­φα­βη­τι­σμός. Επι­στέ­γα­σμα ο ερ­χο­μός των προ­σφύ­γων.

Το επί­πε­δο εκ­παί­δευ­σης στη χώ­ρα γε­νι­κά, και ιδι­αί­τε­ρα στους προ­σφυ­γι­κούς συ­νοι­κι­σμούς, ήταν ση­μα­ντι­κά υπο­βαθ­μι­σμέ­νο. Οι ελ­λεί­ψεις σε σχο­λι­κά κτή­ρια και δα­σκά­λους με­γά­λες. Οι μα­θη­τές επι­βί­ω­ναν με συσ­σί­τια. Για να φτά­σουν στο σχο­λείο περ­πα­τού­σαν με­γά­λες απο­στά­σεις. Τα ρού­χα τους μπα­λω­μέ­να και τα πα­πού­τσια τους τρύ­πια, μού­σκευ­αν στη βρο­χή. Τα σχο­λι­κά βι­βλία πο­λυ­τέ­λεια. Τα είχαν λί­γοι.

Κι όμως, η πλει­ο­ψη­φία των τό­τε παι­δι­ών, ξε­περ­νώ­ντας τις δυ­σκο­λί­ες, έμα­θε γράμ­μα­τα, απέ­κτη­σε γνώ­σεις και εμπει­ρί­ες ζω­ής. Ήταν η γε­νιά που συ­νέ­βα­λε κα­θο­ρι­στι­κά στην ανα­γέν­νη­ση της Ελ­λά­δας.